Line-up

Geef audiovisuele ontdekkingsreiziger Boris Acket een kamer, terrein of ruimte om in te spelen en hij zal het omhullen met iets buitenaards. Acket vertaalt conceptuele noties in meeslepende, multi-sensorische ervaringen: technologie, ruimte, licht en geluid vormen allemaal een prisma waarin specifieke thema’s of onderwerpen worden verkend en opnieuw gematerialiseerd. Voor Schemerlicht Festival maakt Acket in samenwerking met akoestisch ecoloog Gordon Hempton nieuwe opnames op Nederlands stilste strand: Schiermonnikoog. Met een serie microfoons die ook over een afstand van 150 meter worden opgesteld, verandert het geluid van de kustlijn bij dit strand gedurende 20 minuten van natuurlijk, naar een synthetische kustlijn, opgebouwd uit zogeheten ‘white noise’. Zo geeft het werk een stil commentaar op het verdwijnen van puur, natuurlijk geluid en stilte, en roept het werk vragen op over hoe we in onze moderne tijd natuur moeten conserveren en bewaren. 

“Als kind kon muziek me het gevoel geven dat ik in een tijdscapsule terechtkwam waar niets anders meer toe deed.”, zegt Elias Mazian, en dat is iets wat hij probeert over te brengen in elke dj-set die hij nu draait. De Nederlander met een Marokkaanse achtergrond is een vaste waarde in het clubcircuit van de dancescene. Met geluidsopnames van de Waal van ecoloog Frank Collas, maakt Elias Mazian samen met muzikant Jameszoo een iteratie van zijn werk ‘EINDER’. In eerste instantie ontwikkeld voor Mazian’s tour maar nu ingezet als simulatie van een wateroppervlak waar je onderdoor loopt. Het oppervlak is prachtig verlicht en wordt verder alleen aangedreven door de wind. Zo komen meerdere natuurlijke elementen samen in een wonderlijk stukje onderwaterwereld. Tegelijkertijd herinnert de wisselende werking van het geluid overdag en ‘s nachts de bezoeker aan de menselijke aanwezigheid die niet meer weg te denken is uit de natuur.

Hij geeft heel veel om stilte. Zoveel, dat hij alle geluiden die niet uit de natuur voortkomen beschouwt als geluidsvervuiling. Hij reisde de afgelopen 35 jaar de hele wereld over opzoek naar de meest zeldzame natuurgeluiden op aarde. Die komen alleen tot stand in de afwezigheid van door de mens gemaakt lawaai. Zijn doel is jou opnieuw leren luisteren. Het geluid om je heen is de performance en jouw oren de muziekinstrumenten. Op Schemerlicht Festival kun je genieten van geluidswerk The Song of the Merced River. Een compositie dat op het volledige pad van de wandelroute hoorbaar is. In samenwerking met audiovisueel kunstenaar Boris Acket worden nieuwe opnames gemaakt op het stilste strand van Nederland, namelijk Schiermonnikoog. Over een afstand van 150 meter worden microfoons opgesteld en verandert het geluid van de kustlijn bij Schiermonnikoog gedurende 20 minuten van natuurlijk, naar een synthetische kustlijn, opgebouwd uit zogeheten ‘white noise’. Zo geeft het werk een stil commentaar op het verdwijnen van puur natuurlijk geluid en stilte, en roept het vragen op over hoe we in onze moderne tijd natuur moeten conserveren en bewaren. Journalist Zeno Siemens van de Correspondent maakte met Hempton een podcast over zijn werk. Beluister deze hier.

Als wetenschapper is Collas al jaren bezig ecologische kennis op te doen, om de Nederlandse riviersystemen te verbeteren. Door middel van meetinstrumenten en veldmonitoringsgegevens blijft hij zijn ecologisch perspectief ontwikkelen. Zo monitorde Collas ook de hoeveelheid plastic in de Waal en het ecologische effect hiervan. Hij vistte maar liefst 20.000 stukjes plastic uit de rivier waarmee kunstenaar Heleen Blanken een nieuwe iteratie op haar werk When Water Falls maakt en componist Maarten Vos een nieuwe compositie. Het werk legt op een pijnlijke manier bloot hoe de relatie van water en plastic niet meer van elkaar te scheiden zijn. Tegelijkertijd vragen zij aandacht voor de pracht van schoon water.

Heleen Blanken is beeldend kunstenaar en woont en werkt in Amsterdam. Ze beweegt zich op het terrein van cinematografie, installatiekunst, nieuwe media, scenografie en beeldhouwkunst. Geïnspireerd door de complexe uitwisseling tussen de mensheid en de natuurlijke omgeving, verkent haar artistieke praktijk de verschillende lagen van onze esthetische perceptie van de natuurlijke wereld. In haar werk werpt ze vragen op over hoe we als mensen naar de natuur kijken. Voor Schemerlicht Festival maakt zij een nieuwe iteratie op haar werk When Water Falls. Het materiaal zal onder andere bestaan uit de 20.000 stukjes plastic die wetenschapper en ecoloog Frank Collas uit de Waal vistte om de platicvervuiling in de rivier in kaart te brengen. Maarten Vos maakt hierbij een nieuwe geluidscompositie. Het werk legt op een pijnlijke manier bloot hoe de relatie van water en plastic niet meer van elkaar te scheiden zijn. Tegelijkertijd vraagt het aandacht voor de pracht van schoon water, met al haar complexiteit in reflecties en bewegingen.

Herman van den Muijsenberg is een kunstenaar en een onderdeel van platform DIS – een lokaal platform uit Nijmegen dat wetenschappers en kunstenaars samenbrengt. Hij is geïnteresseerd in de formele en associatieve eigenschappen van geluid en balanceert op een poëtisch midden tussen gestalte en gevoelswaarde. Invloeden uit de Japanse gecomponeerde muziek klinken terug in zijn gevoel voor klankkleur. De installaties van van den Muijzenberg bestuderen de relatie tussen geluid en diens betekenis. Wat communiceren de klanten van de zichtbare wereld om ons heen? Met het werk DryWetDry maakt Herman speciaal voor Schemerlicht Festival muziek met een plant die in het water leeft, namelijk zeewier.

Mitchel van Dinther staat bekend om zijn innovatieve en experimentele stijl. Waar de producer uit Den Bosch eerder kleurrijke, elektronische beats produceerde en zoals hij zelf omschreef ‘naïeve computerjazz’, released van Dinther samen met dirigent Jules Buckley en het Metropole Orkest in 2019 een magisch live-album genaamd: ‘Melkweg’. Benieuwd? Luister zelf maar. Met geluidsopnames van de Waal van ecoloog Frank Collas, maakt Jameszoo samen met Elias Mazian een iteratie van het werk ‘EINDER’. In eerste instantie ontstaan voor Mazian’s tour maar nu ingezet als simulatie van een wateroppervlak waar je onderdoor loopt. Het oppervlak is prachtig verlicht en wordt verder alleen aangedreven door de wind. Zo komen meerdere natuurlijke elementen samen in een wonderlijk stukje onderwaterwereld. Tegelijkertijd herinnert de wisselende werking van het geluid overdag en ‘s nachts de bezoeker aan de menselijke aanwezigheid die niet meer weg te denken is uit de natuur. Met als gevolg dat de biodiversiteit in rivieren hard achteruit gaat door de overdadige aanwezigheid van menselijk en industrieel geluid.

Michael Sedbon is een bio-kunstenaar wiens werk digitale genetwerkte technologieën en systemen onderzoekt door hun convergentie met niet-menselijke intelligentie zoals planten, eencellige organismen, insecten, bacteriën en meer. Hoe kunnen we geautomatiseerde systemen ontwerpen voor het beheer van levensvoorzieningen? Hoe vertalen deze ontwerpen onze culturele benadering van het leven? En welke dynamiek van macht brengen zij voort? Sebdon die met zijn werk CMD onderzoekt of je een kapitalistisch systeem kunt introduceren binnen twee populaties algen die leven in water en licht nodig hebben. Het werk laat op pijnlijke wijze zien hoe economie en ecologie altijd met elkaar verwikkeld zijn, en hoe zelfs een levensvorm zonder centrale intelligentie meer zuurstof gaat creëren voor de beloning licht. Kapitalisme wordt niet voor niets regelmatig gezien als de grootste vervuiler van de mensheid. CMD is een inspiratievolle samenwerking tussen de VU en MU hybrid art house in Eindhoven. Voor Schemerlicht Festival maakt Sebdon een nieuwe iteratie van het werk, die zich specifiek richt op water. Voor het werk wordt een klein stukje van de route overdekt zodat je eventjes een laboratorium binnen treedt.

In zijn werk probeert Jonathan Ho de sublieme en vaak complexe aard van de hedendaagse seksualiteit en fetisjcultuur bloot te leggen. De interdisciplinaire ontwerper en kunstenaar geboren in Kuala Lumpur, Maleisië, studeerde onder andere aan de Design Academy in Eindhoven en ontwerpt in het dagelijks leven meubels en interieurs van SOPS (Sex on premises venues). In zijn ontwerpen maakt hij gebruik van een breed scala aan media en is hij vaak geneigd tot het combineren van ambachtelijke met moderne productietechnieken. Op Schemerlicht presenteren Ho en ecoloog Joris Koene samen het werk Sex Shells. Een tragikomisch werk over slakken die als hermafrodiet een genderloze bedpartner zijn. Ze kiezen pas net voor het paren voor de rol die ze in dat moment hebben, die van man of vrouw. De slakken in het aquarium hebben allemaal een outfit aan die relateert aan queer cultuur. Voor Ho is het een manier om een thematiek aan de kaak te stellen die in de natuur blijkbaar doodnormaal is: genderloos leven. Iets wat we als mensen volgens hem ook zouden moeten ambiëren.

Toon Rooijmans is een multi-disciplinaire creatieveling die werkt aan immersieve ervaringen, installaties en scenografieën. Hij slaat een brug tussen de digitale en fysieke wereld en verzorgt installaties en projecten voor o.a. Willem de Bruin, Jimmy Woo, STRP festival en het Rijksmuseum. Voor Schemerlicht bundelt Rooijmans zijn krachten met filosofe & theatermaakster Puck van Dijk, rapper Willem de Bruin, socioloog Riyan van den Born en starten zij een onderzoek naar de taal van water en ecologisch bewustzijn. Samen ontwikkelen zij het narratief van de wandelroute.

Light-Up Collective zijn de oprichters van Uncloud, het innovatieve- en interdisciplinaire festival in Utrecht. In hun midden bevindt zich een programmeur die uitblinkt in de Unreal engine (een veel gebruikte game engine): Jaco Schilp. Samen met wetenschappers vloeistofdynamica Joost Bakker & Monika Moscibrodzka van de Radboud Universiteit geeft Light- Up vorm aan de materie en eigenschappen van water. Ze lopen de unieke vloeistofdynamica langs en laten de unieke eigenschappen van water zien, zoals de stroomeigenschappen en het feit dat water zich in 3 vormen kan transformeren: vloeibaar, vast en gas. Voor Schemerlicht programmeren zij een zo realistisch mogelijke nieuwe vorm van water, en geven ze uiting aan die vorm met hun eigen handtekening in de vorm van projectie, op bomen maar ook op holografische doeken. De projecties reageren subtiel op de het geluidswerk van Gordon Hempton.

Lumus Instruments is een creatieve lichtstudio, met als doel producten ontwerpen die de creatie van duurzame kunst mogelijk maken en stimuleren. Een technologisch bedrijf met een artistieke visie. Voor Schemerlicht Festival gaan Lumus Instruments en sterrenkundige Leon Houben het onderzoek aan naar de getijden en overstromingen van de Waal. In het werk koppelen ze actuele overstromings datasets met realtime getijde data. Zo vormt het werk een levendig commentaar op de stijging van de zeespiegel en tegelijkertijd een poëtische vertaling van de getijdenwerking van eb en vloed.

Zeno van den Broek is een Nederlandse componist en kunstenaar wiens werken de relaties tussen mensen en een geconstrueerde omgeving onderzoeken en op losse schroeven zetten. Hij maakt gebruik van audiovisuele middelen om locatie- en concept-specifieke werken te creëren die conventionele opvattingen over onze ervaring van ruimte ter discussie stellen. Deze werken creëren ervaringen die dwingen tot nieuwe perspectieven op de ruimtes die ze innemen of representeren, of deze ruimtes nu fysiek of digitaal zijn. Voor Schemerlicht Festival maakt van den Broek een spectrogram. Spectrogrammen worden al jaren gebruikt om de geluidsactiviteit van een gebied uit te drukken. Bij spectrogrammen van regenwouden en bossen zie je duidelijk op welke tijdstippen bepaalde diersoorten actief zijn. Wetenschapper Frank Collas maakte 300 uur hoge kwaliteit opnames van het onderwaterleven van de Waal om de akoestische vervuiling van de rivier in kaart te brengen. Deze opnames zijn een onderdeel van het onderzoek ‘Rapportage natuurgegevens langsdammen Waal.’ Hierin brengt Collas onder andere het akoestische effect van langsdammen in kaart. Met het spectrogram en de 300 uur materiaal van Frank Collas als inspiratie maakt Zeno een nieuwe interpretatie van het klassieke spectrogram. Hij maakt zo het hernieuwde ritme van dag en nacht in de Waal zichtbaar: niet door de verandering van dierlijke activiteit, maar door de ronkende diesels van de schepen die overdag de Waal bevaren, en ‘s nachts niet.